Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam: Trí thức cao tuổi, nguồn lực quý cho xã hội trong bối cảnh già hóa dân số

Thưa bà, nhiều người cho rằng sau khi nghỉ hưu, trí thức nên gác lại công việc, dành thời gian nghỉ ngơi. Với trải nghiệm của mình, bà nghĩ sao về quan điểm này?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Tôi nghĩ, nghỉ hưu chỉ là kết thúc vai trò công chức hay chức vụ quản lí chính thức, chứ không phải dấu chấm hết cho sự nghiệp, công việc. Với người trí thức, vốn liếng lớn nhất không phải là chức danh, mà là kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm tích lũy cả đời. Xã hội, doanh nghiệp, các thế hệ sau vẫn cần những kinh nghiệm này. Nếu sức khỏe cho phép, tiếp tục làm việc sẽ giúp họ duy trì sự minh mẫn, cảm thấy mình vẫn có ích, đồng thời góp phần cho sự phát triển chung.

Những công việc bà vẫn miệt mài làm sau nghỉ hưu mang lại cho bà ý nghĩa gì trong cuộc sống?”

Bà Nguyễn Thị Cúc: Cuối năm 2007 tôi nhận quyết định nghỉ hưu tại Tổng Cục thuế (nay là Cục thuế, Bộ Tài chính), ngay sau khi có quyết định, Tổng Cục thuế kí hợp đồng với tôi trong vai trò chuyên gia giúp Bộ Tài chính, Tổng Cục thuế về xây dựng chính sách, quản lí thuế. Cũng trong thời gian đó, tôi chuẩn bị các công viêc liên quan để chuẩn bị thành lập Hội Tư vấn thuế: Dự thảo Điều lệ Hội, nhân sư ban vận động … và ngày 1/4/2008 Hội Tư vấn Thuế ra đời. Tại Đại hội này tôi được bầu giữ chức Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam. Đến nay, qua 4 kì đại hội, tôi vẫn được tín nhiệm bầu là Chủ tịch Hội. Nhân sự chuyên trách của Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, có nhiều người là nguyên lãnh đạo các vụ, cục của Tổng cục thuế, sau nghỉ hưu vẫn tham gia tư vấn chính sách, đào tạo nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp quản lí thuế.

Bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên Phó Cục trưởng Cục thuế, Bộ Tài chính, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam

Là lãnh đạo Hội, tôi cùng tập thể Ban chấp hành, hội viên đã khẳng định vai trò tuyên truyền chính sách thuế; tham gia tọa đàm, diễn đàn, hội thảo, hội nghị, tập huấn; công tác đào tạo nâng cao nghiệp vụ, cập nhật hướng dẫn chính sách thuế mới và thực hiện vai trò phản biện xã hội thông qua đóng góp, xây dựng chính sách, chế độ pháp luật thuế… Qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp, doanh nhân, người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế thuận lợi hơn, tháo gỡ kịp thời khó khăn vướng mắc trong thực thi, giảm thiểu chi phí tuân thủ, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác thuế. Có thể nói, Hội Tư vấn Thuế thực sự trở thành cầu nối hiệu quả giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.

Những nỗ lực của cá nhân tôi, của tập thể Hội được Chính phủ, Bộ Tài chính, ngành thuế, bạn bè quốc tế và đặc biệt là người nộp thuế, các doanh nghiệp, doanh nhân ghi nhận. Niềm vui lớn của chúng tôi là khi có chính sách thuế hợp lí được ban hành, thực sự đi vào cuộc sống; khó khăn của doanh nghiệp được tháo gỡ… và thật vui khi biết rằng bản thân mình cùng Hội đã đóng góp một phần vào đó… Cá nhân tôi vinh dự được nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, Hội Tư vấn Thuế Việt Nam được nhận Huân chương Lao động hạng Nhì…

Bà có cho rằng, việc tiếp tục phát huy nguồn lực trí thức cao tuổi là rất cần thiết? Theo bà, những công việc chuyên môn nào phù hợp để trí thức cao tuổi tiếp tục tham gia sau khi nghỉ hưu?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Đúng vậy! Việc phát huy trí thức cao tuổi trong các lĩnh vực chuyên môn là rất cần thiết. Bởi, thứ nhất, đây là nguồn lực quý cho xã hội, họ có kinh nghiệm thực tiễn phong phú. Kinh nghiệm này đôi khi không thể tìm thấy trong sách vở. Thứ hai, họ có uy tín nghề nghiệp, dễ tạo lập niềm tin với đối tác, đồng nghiệp, học trò. Thứ ba, tính ổn định – phần lớn trí thức cao tuổi không còn áp lực “mất chức, mất quyền”, họ sẵn sàng làm việc theo tư duy của bản thân của một chuyên gia độc lập vì giá trị chuyên môn và lợi ích cộng đồng. Trước bối cảnh già hóa dân số hiện nay, nếu bỏ qua lực lượng này, chúng ta sẽ mất đi một kho tàng tri thức và kĩ năng được chắt lọc qua hàng chục năm.

Về công việc phù hợp, tôi có thể chia thành 6 nhóm sau:

- Cố vấn chuyên môn: Tham gia hội đồng khoa học, hội đồng phản biện đề tài; tư vấn chiến lược phát triển cho doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ.

- Giảng dạy và đào tạo: Dạy các lớp chuyên đề, hướng dẫn nghiên cứu sinh, đào tạo nghiệp vụ cho doanh nghiệp hoặc cơ quan Nhà nước.

- Viết sách và tài liệu chuyên ngành: Hệ thống hóa kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm qua sách chuyên khảo, giáo trình, tài liệu tập huấn.

- Sáng lập và điều hành các trung tâm phục vụ lợi ích cộng đồng: chống ô nhiễm mỗi trường, tăng trưởng xanh, kĩ năng quản lí - quản trị doanh nghiệp.

- Tham gia dự án quốc tế hoặc tổ chức xã hội: Làm chuyên gia đánh giá, tư vấn kĩ thuật, hỗ trợ các chương trình phát triển cộng đồng, xóa đói giảm nghèo, phát triển lao động nữ…

- Khởi nghiệp và chuyển giao công nghệ: Biến kết quả nghiên cứu hoặc giải pháp kĩ thuật thành sản phẩm thương mại, hợp tác cùng doanh nghiệp.

Gợi ý công việc và thu nhập tham khảo cho trí thức cao tuổi

Để trí thức cao tuổi tiếp tục đóng góp cho xã hội, theo bà cần những giải pháp nào? Và bà muốn gửi gắm điều gì tới họ?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Tôi cho rằng, để khuyến khích và tạo điều kiện cho các trí thức cao tuổi tiếp tục cống hiến trí tuệ, cần có cơ chế thuê chuyên gia linh hoạt. Việc này cho phép các cơ quan, doanh nghiệp kí hợp đồng ngắn hạn hoặc theo dự án với trí thức cao tuổi. Tiếp đó, cần có thù lao xứng đáng nhằm ghi nhận giá trị đóng góp của họ, tránh tình trạng mời làm “không công” chỉ vì đã nghỉ hưu - trừ trường hợp tự nguyện. Đặc biệt, cần có mạng lưới kết nối chuyên gia để tập hợp danh sách trí thức cao tuổi, theo từng lĩnh vực chuyên môn, để dễ dàng mời họ tham gia các hoạt động khi cần chuyên gia tương ứng. Ngoài ra, cần khuyến khích trí thức cao tuổi viết sách, truyền nghề, tổ chức các khóa đào tạo do trí thức cao tuổi giảng dạy.

Với NCT, nếu còn sức khỏe, còn đam mê nghề nghiệp hãy tiếp tục làm việc. Đừng tự giới hạn mình chỉ vì đã nghỉ hưu. Nhưng hãy chọn công việc khiến mình vui và phù hợp với khả năng hiện tại. Làm việc không chỉ vì mục đích mang lại thu nhập, mà còn giúp tinh thần lạc quan, chống lão hóa, suy giảm trí nhớ, tránh cảm giác bị “bỏ lại phía sau”. Điều quan trọng nữa, tri thức thực sự có ý nghĩa hơn khi được tiếp tục sử dụng và lan tỏa; NCT bên canh thú vui điền viên, sum vầy bên con cháu sẽ thêm niềm vui, hạnh phúc hơn khi mình còn có ích cho xã hội.

Xin trân trọng cảm ơn bà về những chia sẻ chân thành và tâm huyết!

Minh Ngọc (Thực hiện)