Giám sát gian lận kinh doanh xăng dầu qua hóa đơn điện tử

Hiệu quả từ dán tem đồng hồ, công tơ cột bơm xăng dầu

Để ngăn chặn tình trạng gian lận trong kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là tình trạng bơm thiếu xăng dầu gây thiệt hại cho người tiêu dùng, cuối năm 2016, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo toàn ngành Thuế nghiên cứu tham mưu giải pháp quản lý hiệu quả đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu. Cụ thể, Tổng cục Thuế đã có văn bản chỉ đạo cục trưởng cục thuế các tỉnh khẩn trương phối hợp, tham mưu, báo cáo UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch triển khai dán tem các cây xăng trên địa bàn tỉnh.

Ông Nguyễn Đức Huy – Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế cho biết, tính đến cuối năm 2017, cơ quan chức năng đã triển khai dán tem niêm phong tại gần 15.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, với khoảng hơn 57.000 cột bơm xăng dầu trên cả nước. Giải pháp dán tem đối với đồng hồ công tơ tổng đã mang đến những kết quả tích cực. Cụ thể, sản lượng tiêu thụ của các trụ bơm xăng dầu được dán tem tăng khoảng 10% so với khi chưa niêm phong. Số thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu tăng khoảng 8%. Phương thức này đã giúp kiểm soát chặt chẽ lượng xăng dầu bán ra, từng bước ngăn chặn hành vi buôn lậu xăng dầu.

Ông Nguyễn Đức Huy cho rằng, giải pháp dán tem đối với đồng hồ tổng là biện pháp đơn giản, dễ thực hiện và mang lại những hiệu quả nhất định, nhưng chỉ phù hợp trong bối cảnh các cơ sở kinh doanh xăng dầu chưa đầu tư hạ tầng công nghệ, chưa có phần mềm quản lý. Thêm vào đó, giải pháp này còn mang tính thủ công, đòi hỏi phải bố trí nguồn nhân lực tham gia vào việc dán tem, chốt số liệu trên từng cột bơm, rà soát, đối chiếu số liệu theo định kỳ.

Việc dán tem cũng mới chỉ quản lý được hoạt động bán lẻ xăng dầu tại các cây xăng, mà chưa quản lý được số lượng lớn xăng dầu mua bán thông qua hoạt động bán buôn và tổng thể đầu vào, đầu ra của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu.

Áp dụng hoá đơn điện tử - giải pháp căn cơ

Để có giải pháp quản lý mặt hàng xăng dầu căn cơ, lâu dài dựa trên nền tảng công nghệ, Bộ Tài chính đã tham mưu với Chính phủ ban hành Nghị định số 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ, trong đó có quy định: DN kinh doanh xăng dầu phải lập hóa đơn theo từng lần bán hàng (kể cả bán lẻ tại các cây xăng) và chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử (HĐĐT) đối với các khách hàng theo từng ngày về cơ quan thuế.

Ông Nguyễn Đức Huy cho rằng, quy định này giúp cơ quan thuế có cơ sở xây dựng nền tảng dữ liệu đầy đủ, liên tục về cả hoạt động bán lẻ tại các cây xăng và hoạt động bán buôn. Từ đó, cơ quan thuế có thể đối chiếu với số liệu kê khai thuế của DN kinh doanh xăng dầu để phục vụ hiệu quả cho công tác thanh tra, kiểm tra, phân tích rủi ro và kịp thời ngăn chặn hóa đơn của các DN bỏ trốn; hạn chế hoạt động mua bán xăng dầu trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

Tuy nhiên, Nghị định số 123/2020/NĐ-CP và Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 quy định, việc triển khai HĐĐT và chuyển dữ liệu HĐĐT về cơ quan thuế áp dụng từ ngày 1/7/2022 (áp dụng cho mọi thành phần, đối tượng bao gồm cả DN kinh doanh xăng dầu), do đó, trước ngày 1/7/2022, người nộp thuế vẫn có thể sử dụng hóa đơn giấy và chưa phải chuyển dữ liệu HĐĐT đến cơ quan thuế. Như vậy giải pháp quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu thông qua yêu cầu chuyển dữ liệu HĐĐT về cơ quan thuế chưa thể được triển khai ngay tại thời điểm này, hoạt động kinh doanh xăng dầu còn tiềm ẩn những rủi ro, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng và còn tiềm ẩn thất thu cho ngân sách.

Từ thực tế hoạt động kinh doanh xăng dầu tại Việt Nam cho thấy, cần có những biện pháp phù hợp, nhằm tăng cường giám sát, hạn chế gian lận đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất, báo cáo Chính phủ giao Bộ Công thương chủ trì khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu; trong đó, bổ sung quy định việc thực hiện HĐĐT và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế là một trong những điều kiện để DN được phép kinh doanh xăng dầu.

Ông Nguyễn Đức Huy chia sẻ, trong thời gian chưa triển khai đồng bộ việc áp dụng HĐĐT đối với tất cả các DN kinh doanh xăng dầu trên toàn quốc, Bộ Tài chính chỉ đạo ngành Thuế tiếp tục triển khai và nâng cao hiệu quả giải pháp dán tem niêm phong đối với đồng hồ tổng trên các phương tiện đo xăng dầu của các cơ sở kinh doanh xăng dầu trong năm 2021. Đồng thời, Tổng cục Thuế yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố tăng cường công tác quản lý kê khai, chấp hành nghĩa vụ thuế của các DN kinh doanh xăng dầu. Đặc biệt, đẩy mạnh tuyên truyền, động viên khuyến khích các DN kinh doanh xăng dầu sớm triển khai áp dụng HĐĐT trước thời điểm 1/7/2022.